Publikacja w sposób obszerny omawia dzieje sejmu polskiego podczas dziesięciu lat panowania Stefana Batorego. Przedstawia proces tworzenia prawa w różnych konfiguracjach, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji króla i sejmu w ustroju polsko-litewskiego państwa, oraz poddaje analizie treść aktów prawnych uchwalonych przez sejmy, wydanych przez monarchę. Każdy zwołany w tym okresie sejm obradował w innym celu, w innych okolicznościach, inaczej przedstawiał się jego dorobek prawodawczy. Analiza poszczególnych sejmów została dokonana z perspektywy procedury legislacyjnej, podejmowanej w trakcie obrad przez wszystkie trzy stany sejmujące, a uzupełniona w dalszej kolejności o posejmową aktywność prawodawczą monarchy.
W książce zostały wykorzystane liczne materiały archiwalne, kroniki, a także bogata literatura tematu, w istotny sposób poszerzając obecny stan wiedzy na temat parlamentaryzmu epoki batoriańskiej.
Przedmowa
Wykaz skrótów
1. Wprowadzenie
1.1. Stefan Batory jako wojewoda siedmiogrodzki
1.2. Pozycja ustrojowa sejmu i króla w Rzeczypospolitej Oboga Narodów w II połowie XVI w.
1.3. Proces tworzenia prawa w Rzeczypospolitej Oboga Narodów w II połowie XVI w.
1.3.1. Klasyfikacja aktów prawnych
1.3.2. Hierarchia aktów prawnych
CZĘŚĆ I
Zjazdy i sejmy w epoce batoriańskiej w aspekcie chronologicznym
1. Zjazdy w czasie drugiego bezkrólewia (październik 1575 r. – luty 1576 r.)
1.1. Zjazd konwokacyjny (3–4 października 1575 r.)
1.1.1. Charakter zjazdu
1.1.2. Postanowienia zjazdu
1.2. Zjazd elekcyjny (7 listopada – 15 grudnia 1575 r.)
1.2.1. Charakter zjazdu
1.2.2. Prace nad uchwałą poborową
1.2.3. Procedura elekcji i postanowienia zjazdu
1.3. Zjazd w Jędrzejowie (18 stycznia – 1 lutego 1576 r.) i w Krakowie (4–8 lutego 1576 r.)
1.3.1. Charakter zjazdu
1.3.2. Obrady i postanowienia zjazdu
2. Sejm krakowski (3 marca – 29 maja 1576 r.)
2.1. Charakterystyka sejmu
2.2. Pierwsza część obrad
2.2.1. Przyjęcie i zaprzysiężenie warunków elekcyjnych
2.2.2. Decyzje w sprawie koronacji i małżeństwa królewskiego
2.3. Druga część obrad
2.3.1. Okołokoronacyjne prawodawstwo sejmowe i królewskie
2.3.2. Prawodawstwo sejmowe i królewskie
3. Sejm toruński (18 października – 3 grudnia 1576 r.)
3.1. Przygotowanie sejmu
3.1.1. Pokoronacyjne prawodawstwo królewskie
3.1.2. Zwołanie sejmu
3.2. Obrady oraz prawodawstwo sejmowe i królewskie
4. Prawodawstwo królewskie w 1577 r.
4.1. Przygotowanie i wydanie uniwersału poborowego
4.2. Wojna z Gdańskiem i prawodawstwo królewskie
5. Pierwszy sejm warszawski (19 stycznia – 8 marca 1578 r.)
5.1. Przygotowania do sejmu
5.2. Obrady oraz prawodawstwo sejmowe i królewskie
5.3. Posejmowe prawodawstwo królewskie
6. Drugi sejm warszawski (22 listopada 1579 r. – 12 stycznia 1580 r.)
6.1. Pierwsza wyprawa moskiewska i przygotowanie sejmu
6.2. Obrady oraz prawodawstwo sejmowe i królewskie
6.3. Posejmowe prawodawstwo królewskie
7. Trzeci sejm warszawski (22 stycznia – 8 marca 1581 r.)
7.1. Druga wyprawa moskiewska i przygotowanie sejmu
7.2. Obrady oraz prawodawstwo sejmowe i królewskie
7.3. Posejmowe prawodawstwo królewskie
8. Czwarty sejm warszawski (4 października – 25 listopada 1582 r.)
8.1. Trzecia wyprawa moskiewska i przygotowanie sejmu
8.2. Obrady oraz prawodawstwo królewskie
8.3. Posejmowe prawodawstwo królewskie
9. Piąty sejm warszawski (15 stycznia – 28 lutego 1585 r.)
9.1. Przygotowanie sejmu
9.2. Obrady oraz prawodawstwo sejmowe i królewskie
9.3. Posejmowe prawodawstwo królewskie i przygotowanie szóstego sejmu warszawskiego
CZĘŚĆ II
Prawodawstwo sejmowe i królewskie w epoce batoriańskiej w aspekcie merytorycznym
1. Król
1.1. Osoba monarsza
1.2. Dobra królewskie
1.3. Obowiązki monarsze
2. Wyznania i oświata
2.1. Kościół katolicki i inne wyznania
2.2. Dochody kościelne
2.3. Szkolnictwo
3. Urzędy centralne i lokalne
3.1. Senat
3.2. Urzędnicy
4. Skarb koronny
4.1. Urzędnicy skarbowi
4.2. Podatki
4.3. Mennica
5. Wymiar sprawiedliwości
5.1. Komisje graniczne
5.2. Sądy szlacheckie I instancji
5.3. Trybunał Koronny
5.4. Prawo sądowe
6. Wojna
6.1. Bezpieczeństwo graniczne
6.2. Prowadzenie wojny
6.3. Żołnierze
7. Prowincje i lenna Rzeczypospolitej
7.1. Wielkie Księstwo Litewskie
7.2. Mazowsze
7.3. Ziemie ruskie
7.4. Prusy Królewskie i Książęce
7.5. Inflanty i Kurlandia
8. Wsie i miasta
8.1. Wsie
8.2. Miasta
Zakończenie
Aneks
Bibliografia
Indeks nazw geograficznych
Indeks osób
