Instytucja prezydenta ma genealogię republikańską i jest owocem głębokich historycznych przemian w postrzeganiu pozycji oraz roli władzy państwowej. Wraz z upowszechnianiem się idei suwerenności narodu zaczęto kwestionować instytucję monarchii, zwłaszcza absolutnej, skupiającej w swoim ręku szerokie prerogatywy, pozwalające na dominację w systemie państwowym. Z jednej strony, doprowadziło to do powstania monarchii konstytucyjnych, z drugiej zaś – w wielu krajach ugruntowało się przekonanie, że głowa państwa winna być powoływana w sposób demokratyczny, z woli narodu. Znaczący na to wpływ wywarły rozwiązania przyjęte w Stanach Zjednoczonych i w XIX-wiecznej Francji. Ale trzeba tu uwzględnić również dorobek ustrojowy naszej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, włoskich republik kupieckich czy Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich. Można zaryzykować twierdzenie, choć na pozór brzmi to jak oksymoron, że demokratycznie wybierany prezydent jest „republikańskim monarchą”.
[Fragment ze wstępu Prezydenta Andrzeja Dudy]
Księgarnia
W stulecie urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 1922–2022
cena: 35,00 zł (z VAT)
| Wydanie | Pierwsze |
|---|---|
| Rodzaj publikacji | Książka |
| Format | B5 |
| Liczba stron | 320 |
| Oprawa | Miękka |
| Praca zbiorowa | Tak |
Wstęp. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda
prof. UW dr hab. Robert Jastrzębski, Wydział Prawa i Administracji UW
Prolog
Bibliografia
prof. UWr dr hab. Tomasz Dolata, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UWr
Rozdział 1. Organy władzy zwierzchniej w Polsce (1917–1922)
1.1. Wstęp
1.2. Rada Regencyjna – organ poprzedzający jednoosobową głowę państwa
1.3. Tymczasowy Naczelnik Państwa
1.4. Naczelnik Państwa
1.5. Uwagi końcowe
Bibliografia
prof. dr hab. Maria Kruk, Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego
Rozdział 2. Prezydent w Konstytucji z dnia 17 marca 1921 r.
2.1. Wstęp
2.2. Pozycja prezydenta w konstytucji marcowej
2.3. Nowela sierpniowa z 1926 r.
Bibliografia
dr hab. Władysław T. Kulesza, Wydział Prawa i Administracji UW
Rozdział 3. Prezydent w Konstytucji z dnia 23 kwietnia 1935 r.
3.1. Wstęp
3.2. Akty Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (prerogatywy i uprawnienia zwykłe)
3.3. Wpływ konstytucji kwietniowej na rozwiązania ustrojowe innych państw
3.4. Oceny pozycji prezydenta w konstytucji kwietniowej
3.5. Uwagi końcowe
Bibliografia
prof. dr hab. Marian Grzybowski, Wydział Prawa i Ekonomii UJD w Częstochowie (em. prof. Wydziału Prawa i Administracji UJ)
Rozdział 4. Instytucja Prezydenta RP w latach 1944–1952
4.1. Instytucja prezydenta w okresie prowizorium ustrojowego lat 1944–1947
4.2. Prezydent Rzeczypospolitej w latach 1947–1952
4.3. Uwagi końcowe
Bibliografia
prof. dr hab. Andrzej Szmyt, Wydział Prawa i Administracji UG
Rozdział 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989–1992
5.1. Rys historyczny lat 1921–1952
5.2. Pod rządami konstytucji z 1952 r.
5.3. Przełom Okrągłego Stołu
5.4. Treść rokowań przy Okrągłym Stole
5.5. Prace sejmowe
5.6. Zakres zmian
5.7. Prezydent a Sejm i Senat
5.8. Prezydent a rząd
5.9. Inne kompetencje prezydenta
5.10. Związanie i odpowiedzialność prezydenta
5.11. Pozycja polityczna prezydenta
5.12. Zmiana trybu wyboru prezydenta
Bibliografia
prof. US dr hab. Jerzy Ciapała, Wydział Prawa i Administracji US
Rozdział 6. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1992–1997
6.1. Wstęp
6.2. Ogólna charakterystyka pozycji ustrojowej
6.3. Wybór prezydenta i jego kadencja
6.4. Prezydent wobec Sejmu i Senatu
6.5. Prezydent wobec Rady Ministrów. Instytucja kontrasygnaty
6.6. Prezydent wobec władzy sądowniczej
6.7. Uwagi końcowe
Bibliografia
prof. UW dr hab. Ryszard Piotrowski, Wydział Prawa i Administracji UW
Rozdział 7. Prezydent w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
7.1. Koncepcja prezydentury – między systemami parlamentarnym a prezydenckim
7.2. Prezydent jako organ władzy wykonawczej
7.3. Prezydent a rząd. Kontrasygnata i prerogatywy
7.4. Prezydent a parlament. Uprawnienia prezydenta w zakresie ustawodawstwa
7.5. Prezydent a władza sądownicza
7.6. Ustrojowe znaczenie wykładni postanowień konstytucji dotyczących prezydenta
Bibliografia
prof. dr hab. Dariusz Dudek, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL
Rozdział 8. Prezydent w praktyce ustrojowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Wybrane zagadnienia
8.1. Konstytucja a rzeczywistość ustrojowa – uwagi wstępne
8.2. Prezydent a kryzys parlamentarno-rządowy w 2007 r.
8.3. Spór kompetencyjny premiera z prezydentem 2008–2009
8.4. Próba nowelizacji konstytucyjnego unormowania urzędu prezydenta w 2010 r.
8.5. Prezydencka inicjatywa referendum konstytucyjnego 2017–2018 i próba nowelizacji konstytucji w trakcie wyborów prezydenckich w 2020 r.
8.6. Udział prezydenta w procesie ustawodawczym
8.7. Prezydent a władza sądownicza
Bibliografia
prof. dr hab. Marian Grzybowski, Wydział Prawa i Ekonomii UJD w Częstochowie (em. prof. Wydziału Prawa i Administracji UJ)
Rozdział 9. Dyskrecjonalność a konstytucyjne ujęcie kompetencji Prezydenta RP wobec innych organów państwa – między intencjami ustrojodawcy a niedoregulowaniem
9.1. Wstęp
9.2. Dyskrecjonalność wobec Sejmu i Senatu
9.3. Dyskrecjonalność wobec Rady Ministrów i jej członków
9.4. Dyskrecjonalność wobec organów władzy sądowniczej
9.5. Dyskrecjonalność wobec innych centralnych organów państwowych
9.6. Uwagi końcowe
Bibliografia
prof. dr hab. Jacek Wojnicki, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
Rozdział 10. Instytucja prezydenta w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Ewolucja i stan obecny
10.1. Wstęp
10.2. Lata 1918–1939: szukanie wzorca
10.3. Lata 1945–1989: okres demokracji ludowej i konstytucjonalizmu socjalistycznego
10.4. Od roku 1989: okres transformacji ustrojowej
10.5. Uwagi końcowe
Bibliografia
