Nadanie konstytucyjnemu organowi państwa normatywnej cechy niezależności oznacza nakaz ochrony tego organu przed ingerencjami innych podmiotów w sferę organizacji jego działania i wytyczania kierunków jego aktywności. Rozważania zawarte w książce skłaniają do wyrażenia poglądu, że ochrona niezależnych konstytucyjnych organów państwa w prawie polskim jest niewystarczająca i niespójna. W wielu przypadkach stanowi wypadkową doraźnych zabiegów interwencyjnych, podejmowanych pod wpływem bieżących wyzwań i zagrożeń, ewentualnie na skutek kontroli konstytucyjność prawa, nie zaś w wyniku systematycznej refleksji nad potrzebą poszanowania i sposobami urzeczywistnienia konstytucyjnej zasady niezależności. Naprawa tego stanu rzeczy, służąca umocnieniu ładu konstytucyjnego, wymaga podjęcia kompleksu działań w różnych sferach aktywności władz publicznych.
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Pojęcie niezależności konstytucyjnego organu państwa
- Konstytucyjny organ państwa
1.1. Pojęcie organu państwa
1.2. Status organu konstytucyjnego
- Niezależność organu – ustalenia podstawowe
- Niezależność organu a pojęcia pokrewne
3.1. Autonomia
3.2. Samodzielność
3.3. Odrębność
3.4. Niezawisłość
3.5. Wnioski
Rozdział II. Organy niezależne w konstytucji
- Organy określone wprost jako niezależne
- Wywodzenie niezależności „z gwarancji” lub „z istoty organu”
- Organy określone implicite jako niezależne
3.1. Bank centralny
3.2. Krajowa Rada Sądownictwa
3.3. Prezes Najwyższej Izby Kontroli
- Status Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
Rozdział III. Ustrojowy sens niezależności
- Zasada podziału władz a niezależność organu
1.1. Uwagi historyczne
1.2. Podział władz w obowiązującej konstytucji – główne ustalenia
1.3. Związki między podziałem władz a niezależnością organu
1.4. Niezależność organu jako konstrukcja samodzielna
- Współdziałanie władz a niezależność organu
2.1. Źródło, zakres i formy współdziałania władz
2.2. Nakaz współdziałania a organy niezależne – ustalenia ogólne
- Organy niezależne wobec sfery bieżącej polityki
3.1. „Polityczność” a niezależność
3.2. Funkcje ustrojowe niezależności organu
Rozdział IV. Mechanizmy kreacyjne a niezależność organu
- Uwagi porządkujące
- Mechanizmy kreacyjne a niezależność sądów
2.1. Znaczenie procedur kreacyjnych dla niezależności organów apolitycznych
2.2. Powoływanie sędziów
2.3. Czynnik obywatelski
- Majoryzacja polityczna organu niezależnego
3.1. Teoretyczne aspekty powiększenia składu organu pluralistycznego
3.2. Konstytucja wobec problemu majoryzacji
3.3. Przedwczesne wykonanie kompetencji kreacyjnej
- Niewykonywanie kompetencji kreacyjnej
4.1. Istota zagrożenia
4.2. Prorogacja
4.3. Konsekwencje nagłego opróżnienia urzędu
4.4. Wnioski
Rozdział V. Ochrona bytu prawnego organu niezależnego
- Ochrona bytu prawnego organu jako gwarancja niezależności
1.1. Wymiar instytucjonalny
1.2. Wymiar personalny
- Powołanie na czas nieoznaczony
- Zasada kadencyjności
3.1. Pojęcie kadencji organu
3.2. Funkcje kadencyjności i długość kadencji
- Kadencyjność kolegialnych organów niezależnych
- Powtarzalność kadencji
5.1. Przyczyny ograniczania powtarzalności kadencji
5.2. Obowiązujące rozwiązania
- Przerwanie kadencji organu niezależnego
6.1. Przedłużenie lub skrócenie kadencji organu niezależnego
1.2. Przesłanki typowe
1.3. Przesłanki nietypowe
Rozdział VI. Organ niezależny wobec prawnych mechanizmów wpływu i kontroli
- Granice kształtowania kompetencji organu niezależnego
1.1. Aspekt materialny
1.2. Aspekt formalny
- Kontrola i nadzór nad działalnością organu niezależnego
2.1. Kontrola państwowa
2.2. Kontrola sejmowa
2.3. Nadzór władzy wykonawczej nad sądami
- Zakres autonomii organu niezależnego
3.1. Autonomia organizacyjna
3.2. Autonomia budżetowa
Zakończenie
Wykaz źródeł i literatury
Źródła prawa
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
Orzecznictwo sądów
Druki sejmowe
Informacje i stanowiska organów państwa
Dokumenty międzynarodowe
Literatura
Independence of a constitutional state body and its protection (abstract)
