Publikacja omawia niezwykle ciekawy aspekt relacji między państwem (jego polityką i prawem) a religią i różnymi postawami światopoglądowymi. Celem jest analiza konstrukcji przestępstwa obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym (art. 196 k.k.) w świetle współczesnego pojmowania (filozoficzno-prawnego i normatywnego) wolności sumienia i wyznania. Jest to pierwsze opracowanie tego tematu w polskiej doktrynie prawniczej. Książka ukazuje zasadniczy związek, jaki istnieje między obowiązującą dziś konstrukcją omawianego przestępstwa a fundamentalnymi rozstrzygnięciami aksjologicznymi systemu prawnego. Znajdują się także rozważania dotyczące fenomenu religii, ontycznych podstaw i istoty wolności sumienia i wyznania, a także – co chyba szczególnie ważne i aktualne – analizę najważniejszych postulatów dotyczących neutralności światopoglądowej państwa i świeckiego charakteru prawa, w szczególności prawa karnego.
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Rozdział pierwszy. Religia i światopogląd — zagadnienia podstawowe
1. Podstawowe zagadnienia związane z pojmowaniem zjawiska religii
1.1. Definicja — uwagi wstępne
1.2. Uwagi metodologiczne
1.3. Podstawowe aspekty zjawiska religii
1.4. Próba definicji zjawiska religii na potrzeby prawa w kontekście współczesnych przemian w religii
1.5. Religia jako zjawisko społeczno-kulturowe
2. Światopogląd – pojęcie, geneza i rodzaje
3. Religia a światopogląd
Rozdział drugi. Państwo wobec religii i światopoglądu – podstawowe zagadnienia związane z pojmowaniem wolności sumienia i wyznania oraz kształtowaniem relacji między państwem a związkami wyznaniowymi ze szczególnym uwzględnieniem polskich regulacji prawnych .
1. Uwagi wstępne
2. Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka. Współczesny paradygmat pojmowania praw człowieka w prawie międzynarodowym i w Konstytucji RP
2.1. Godność
2.2. Pozostałe elementy współczesnego paradygmatu pojmowania praw człowieka
3. Normatywne ujęcie wolności sumienia i wyznania w Konstytucji RP z uwzględnieniem najistotniejszych aktów prawa międzynarodowego
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Terminologia
3.3. Zakres przedmiotowy wolności sumienia i wyznania
3.4. Zakres podmiotowy wolności sumienia i wyznania
3.5. Ograniczenia wolności sumienia i wyznania
3.6. Ochrona i gwarancje wolności sumienia i wyznania
4. Znaczenie wolności sumienia i wyznania oraz wybrane filozoficznoprawne zagadnienia związane z jej pojmowaniem jako prawa człowieka
5. Modele relacji między państwem a związkami wyznaniowymi
5.1. Nazewnictwo i treść poszczególnych modeli relacji między państwem a związkami wyznaniowymi w literaturze prawa konstytucyjnego i wyznaniowego
5.2. Konstytucyjne zasady relacji między państwem a związkami wyznaniowymi
Rozdział trzeci. Podstawowe zagadnienia kryminalizacji zachowań uznawanych za tzw. przestępstwa religijne w świetle zasad określających relacje między państwem a religią i światopoglądem
1. Główne tendencje przemian w sposobie kryminalizacji w Europie zachowań uznawanych za tzw. przestępstwa religijne
2. Zarzuty kwestionujące zasadność istnienia w świeckim porządku prawnym przepisów typizujących przestępstwa religijne podniesione przez Winfrieda Hassemera
2.1. Krytyka ogólna konstrukcji przepisów typizujących przestępstwa religijne
2.2. Kryteria świeckiego prawa karnego
3. Kryminalizacja niektórych zachowań jako przestępstw religijnych a różnorodność modeli relacji między państwem a religią i światopoglądem
4. Analiza krytyczna kryteriów świeckiego prawa karnego zaproponowanych przez Winfrieda Hassemera z uwzględnieniem konstrukcji przepisów zawartych w rozdziale XXIV kodeksu karnego z 6 VI 1997 r.
4.1. Kryterium pierwsze i drugie – równe traktowanie wszystkich religii i światopoglądów oraz zakaz ustosunkowywania się do ich ewentualnej prawdziwości
4.2. Kryterium trzecie – postulat uwzględnienia w prawie karnym jedynie takich dóbr i skutków, których istnienie może być stwierdzone za pomocą nauk empirycznych
5. Podsumowanie
Rozdział czwarty. Analiza dogmatyczna ustawowych znamion przestępstwa obrazy uczuć religijnych stypizowanego w art. 196 kodeksu karnego z 6 VI 1997 r.
1. Uwagi wstępne
2. Przedmiot ochrony
2.1. Rodzajowy przedmiot ochrony
2.2. Indywidualny przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
3.1. Określenie czynności wykonawczej – pojęcie znieważenia
3.2. Kwestia skutkowości znieważenia i materialnego charakteru przestępstwa z art. 196 kodeksu karnego
3.3. Sposób działania sprawcy
3.4. Przedmiot czynności wykonawczej
4. Strona podmiotowa
5. Podmiot
6. Problemy szczegółowe powstające na gruncie analizy ustawowych znamion czynu zabronionego z art. 196 kodeksu karnego
6.1. Ochrona karna relacji religijnych osób należących do ruchów religijnych, których zasady wiary i obyczajowość są sprzeczne z aksjologią systemu prawa i dominującą obyczajowością społeczną lub są od nich istotnie odmienne
6.2. Ochrona karna światopoglądowych przekonań niereligijnych
7. Przestępstwa podobne do przestępstwa z art. 196 kodeksu karnego
Rozdział piąty. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną — zagadnienia specyficzne na tle normatywnej konstrukcji przestępstwa obrazy uczuć religijnych
1. Uwagi wstępne
2. Okoliczności wyłączające bezprawność
2.1. Zagadnienia związane z działalnością artystyczną
2.2. Zagadnienia związane z działalnością naukową
2.3. Znaczenie zgody pokrzywdzonego
3. Problematyka błędu
3.1. Błąd co do charakteru czynności wykonawczej
3.2. Błąd co do charakteru przedmiotu wykonawczego
3.3. Błąd co do okoliczności modalnej czynu
4. Okoliczności wyłączające społeczną szkodliwość czynu
Rozdział szósty. Inne wybrane zagadnienia karnoprawne dotyczące art. 196 kodeksu karnego
1. Uwagi wstępne
2. Niektóre przypadki zbiegu przepisów ustawy
3. Tryb ścigania
Podsumowanie i wnioski końcowe
Bibliografia
Wykaz publikacji zwartych
Wykaz cytowanych orzeczeń sądowych
Wykaz ważniejszych aktów prawnych
Wykaz wykorzystanych stron internetowych
Wykładnia prokonstytucyjna prawa karnego
1 × 45,00 zł 
